fava.bijar.ir ، سایت واحد انفورماتیک شهرداری بیجار، فاوا شهرداری بیجار

منوی سایت

آشنایی با شهر بیجار گروس

بیجار
(به کردی: Bîcar) یکی از شهرهای استان کردستان، مرکز شهرستان بیجار و از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. بیجار در گذشته مرکز ولایت گروس بوده است.
این شهر با ارتفاع ۱٬۹۴۰ متر از سطح دریا از مرتفع‌ترین شهرهای ایران به حساب می‌آید، شهر بیجار از لحاظ ارتفاع ۷۷۰ متر از تهران و ۴۲۵ متر از سنندج بلندتر است.
فاصله شهر بیجار تا سنندج مرکز استان کردستان ۱۴۲ و تا شهر تهران ۴۷۲ کیلومتر می‌باشد.
شهر بیجار از شمال غربی به کوه نقاره کوب (به کردی: نه‌قاره کووت) با ارتفاع ۲٬۲۱۰ متر و از مغرب به کوه نِسار با ارتفاع ۲٬۳۵۰ متر و از جنوب غربی به کوه بادامستان محدود می‌شود.
شهرستان بیجار از شمال شرقی با استان زنجان، از شمال غربی با استان آذربایجان غربی، از شرق با استان همدان، از غرب با شهرستان‌های دیواندره و سنندج، و از جنوب با شهرستان قروه همسایه است.
بیجار منطقه‌ای کوهستانی است، با آب و هوایی سرد و خشک.
جمعیت این شهر بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ برابر با ۴۷،۹۲۶ نفر می‌باشد.
اهالی شهر بیجار به زبان کردی سورانی با لهجهٔ گروسی (به کردی: گه‌ڕووسی) سخن می‌گویند.همچنین در منطقه بیجارگروس به گویش‌های کلهری و گورانی نیز تکلم می‌کنند.
مردم این شهر پیرو دین اسلام (تشیع و تسنن) هستند.

تاریخ
بیجار شهری است بسیار قدیمی و تاریخی، برخی از مورخان قدمت آن را به هزاره سوم پیش از میلاد مسیح نسبت می‌دهند.

دوران مادها
در دوران مادها ایران به دو قسمت بزرگ تقسیم شده بود قسمت اول ماد کوچک یا آتروپاتن که شامل آذربایجان و قسمتی از کردستان بوده و قسمت دوم ماد بزرگ به پایتختی اکباتان همدان که بیشتر مناطق ایران را شامل می‌شد اما مناطق گروس به عنوان مرز بین دو قسمت ماد بوده و به حدی به دو پایتخت ماد در آذربایجان تخت سلیمان و همدان نزدیک بوده است که گاهی آن را جز ماد کوچک و گاهی جز ماد بزرگ به شمار آورده‌اند به طوری که دیاکونوف نویسنده تاریخ ماد گروس را جز ماد کوچک و حسن پیرنیا نویسنده تاریخ ایران باستان جز ماد بزرگ می‌داند والیزابت ناومان بیجار را در آخرین مرحله از راه ارتباطی پایتخت آذربایجان به اکباتان پایتخت مادها می‌داند بااستناد به نوشته‌های دیاکونوف و ناومان بیجار گروس را جزئی از قلمرو ماد کوچک آتروپاتن به شمار می‌آید که در طول دوران ماد حدود ۱۳۰ سال به علت اهمیت سوق الجیشی بالای خود همیشه از مراکز مورد توجه مادها بوده است.

دوران هخامنشیان
منطقه بیجار گروس جز ساتراپ دهم هخامنشان بوده و برابر نوشته‌های حسن پیرنیا اسب‌های ممتاز و قالی در همدان و گروس در دوران هخامنشیان به طور فراوان وجود داشته است و اسب‌ها و قالی‌های این دو ناحیه در کشور مشهور بوده‌اند که شهرت قالی‌های گروس از مرزهای ایران گذشته و در دوره‌های اخیر نیز در شمار قالی‌های بسیار مستحکم و معتبر جهانی قرار گرفته است حال با استناد به این مدارک و آثار بر ما روشن می‌گردد که گروس در دوران هخامنشیان نیز مانند دوران مادها از مراکز مهم اقتصادی و کشاورزی غرب ایران بوده است هر چند که از اهمیتش نسبت به دوران مادها کاسته شده و آن توجه‌ای که شاهان ماد به دلیل موقعیت ویژه‌اش قرار گرفتند در مرز بین دو پایتخت ماد نسبت به آن داشتند دیگر در دوران هخامنشی از آن توجه خبر نبود و با دور شدن پایتخت‌ها از منطقه گروس روز به روز از اهمیت منطقه کاسته شده است.

حمله مغول‌ها
مغول‌ها در زمان حمله خود به ایران به بیجار نیز حمله کردند چنگیزخان مغول در ۱۰ کیلومتری بیجار در جاده‌ای که اکنون به دیواندره ختم می‌شود، اقامت گزید، و در بالای کوهی به همین نام در ۵ کیلومتری شهر قلعه‌ای ساخت که اکنون نیز به تپه قلعه (چنگیز قلعه) معروف است.

دوره صفویه
شاه اسماعیل صفوی هنگام لشکر کشی به غرب ایران از این منطقه عبور کرده است. همچنین بازار بیجار در این دوره بنا شده است.

دوره قاجار
در این زمان ایران از نظر تقسیمات اداری و حکومتی به پنج حکمرانی و دوازده حکومت نشین تقسیم شد که اولین حکمرانی آذربایجان مقر ولیعهد که شامل آذربایجان، همدان، زنجان و گروس بوده است بنابراین گروس در این دوران جز آذربایجان محسوب می شده و تحت حاکمیت نایب السلطنه بوده است.

جنگ جهانی اول
در خلال جنگ جهانی اول بین سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ میلادی راه بر نیروهای بیگانه در بیجار باز شد. در سال ۱۹۱۶ ولایت گروس توسط روس‌ها و سپس عثمانی‌ها مورد حمله قرار گرفت و به تصرف آنان درآمد و شهر بیجار در جریان جنگ جهانی اول بارها بین دو دولت عثمانی و روسیه دست به دست گردید و صدمه فراوانی به شهر و مردم وارد آمد به طوری که بعد از جنگ حدود نیمی از جمعیت خود را از دست داد که تعدادی از آنهادر اثر جنگ و قحطی بعد از جنگ کشته شدند و تعدادی نیز با وجود آمدن این شرایط سخت مجبور به مهاجرت از این ولایت شدند، نیروهای انگلیس هم بعد از روس‌ها و عثمانی‌ها وارد بیجار شدند، در این دوره بازار بیجار نیز به آتش کشیده شد و از این مکان که متعلق به دوران صفوی بوده جز ویرانه چیزی باقی نماند پس از جنگ جهانی اول و بیرون رفتن قوای روسی و عثمانی گروس رونق گذشته خود را از دست داد.

شهر بیجار قبل از تقسیم بندی استانی مرکز ولایت گروس بوده است، گروس به محدوده‌ای شامل قسمت‌هایی از استان‌های قزوین، زنجان، همدان و کردستان کنونی اطلاق می‌شده است.

دوران پهلوی
با تقسیمات سیاسی کشور در سال ۱۳۱۶ شمسی که برای اولین بار بود در دوران پهلوی صورت می‌گرفت گروس از یک ولایت نیمه مستقل تنها به یک شهرستان کوچک به نام بیجار گروس که شامل هفت دهستان و ۲۶۷ روستای آباد بوده است، تبدیل شد.

استان‌های شش‌گانه
پس از نهضت مشروطیت، اولین قانون تقسیمات کشوری تحت عنوان قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام در ۱۴ ذیقعده ۱۳۲۵ به تصویب رسید که بر اساس ماده ۲ آن، کشور به چهار ایالت آذربایجان ، کرمان و بلوچستان، فارس، و خراسان تقسیم شده بود. بر اساس قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران ، مصوب ۱۶ آبان ۱۳۱۶، کشور به شش استان و پنجاه شهرستان تقسیم شد. مطابق این قانون ، تقسیمات کشوری به ترتیب عبارت بود از: استان، شهرستان، بخش، دهستان، قصبه و ده. استان‌های کشور شامل استان‌های شمال، شمال‌غرب، شمال‌شرق، غرب، جنوب و استان مکران بود. در این تقسیم‌بندی استان‌های کشور با توجه به موقعیت جغرافیایی استقرار آنها و جهات اربعه، نام‌گذاری گردیدند که بیجارگروس در استان غرب جای گرفت. گستردگی استان غرب به گونه ای بود که از نواحی کردستان تا خرمشهر و آبادان کنونی را در بر می گرفت و دوازده شهرستان تابع آن عبارت بودند از: کردستان، گروس، کرمانشاهان، باوندپور، پشت‌کوه، لرستان، بروجرد، همدان، ملایر، خرمشهر، آبادان و کهگیلویه.

استان‌های ده‌گانه
نخستین استان‌های ایران بر پایهٔ قانون اصلاح‌شدهٔ تقسیمات کشوری.

بر طبق قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران (مصوب ۳ بهمن ۱۳۱۶)، تعداد استان‌ها از شش استان به ده استان تغییر کرد. نام استان‌ها به ترتیب از یکم تا دهم شد. هر استان از چند شهرستان و هر شهرستان از چند بخش تشکیل می شد. علاوه بر این ده استان ، پایتخت و نواحی پیرامون آن ، استان مستقل تهران را تشکیل می داد. تا ۱۳۲۷ تعداد این استان‌ها ثابت ماند. استان پنجم شامل یازده شهرستان : ایلام ، شاه‌آباد، قصرشیرین، کرمانشاهان، سنندج، سقز، ملایر، نهاوند، تویسرکان، همدان و بیجار.

استان‌ چهارم
با تقسيم آذربايجان و دواستان به نام استان‌های سوم و چهارم شهرستان بيجارگروس از استان پنجم جدا و به استان چهارم يا همان استان آذربايجان غربی پيوست، اين تقسيم بندی در حدود سال ۱۳۱۸ شمسی انجام گرفت و بيجار گروس تا سال ۱۳۲۵ از توابع استان چهارم بود.
استان چهارم شامل شهرستان‌های:

    ۱ـ خوی
    ۲ـ رضائیه (ارومیه)
    ۳ـ مهاباد
    ۴ـ مراغه
    ۵ ـ بیجار

ضمیمه استان همدان

شهرستان بیجار از سال ۱۳۲۵ تا سال ۱۳۳۷ در تقسیمات کشوری به استان همدان پیوست.
پیوستن به استان کردستان

با تشکیل استان کردستان در سال ۱۳۳۷ شهرستان بیجارگروس به کردستان پیوست. شهر بیجار هم‌اینک مرکز شهرستان بیجار و در بخش مرکزی این شهرستان جای گرفته است.

برگرفته از ویکی پدیا